Tags
Alfa College, Commissie Cohen, Dagblad van het Noorden, Diane Romashuk, Frank, Groningen, Haren, Ibe derFuhren, InsideGamer, Jesse Hobson, Job Cohen, Merthe, multimedia, Nieuw Zeeland, Project X, Project X Haren, Rob Bats, slowchat, Veendam
Job Cohen presenteert zijn rapport over Project X Haren. Foto: Marco in ‘t Veldt
Dit verhaal werd op 21 september 2013 gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden, precies een jaar na Project X Haren. Diane Romashuk en ik werkten er een jaar aan om te achterhalen wie de verantwoordelijken waren. Wie verschool zich achter de valse Facebookaccounts die Project X Haren maakten?
Het bleek geen genie, zoals wel werd gedacht, maar een gewone 17-jarige jongen, Frank uit Veendam. Doordat hij ‘online leefde’ konden we – met heel veel speurwerk – het hele verhaal reconstrueren. Een complete reconstructie met screenshots verscheen op de website van het Harener Weekblad, en staat daar nog, zij het zwaar verminkt.
Ons artikel in het Dagblad is op onze reconstructie gebaseerd, maar bevat enkele fouten doordat de eindredactie het verkeerd begreep. Zo heeft Frank nooit een bekentenis tegenover Cohen afgelegd, en zijn verhaal is nooit gepubliceerd, tot wij dat deden.
Hoe Frank Project X ontketende.
De Facebookpagina Project X Haren is gemaakt door de 18-jarige Groninger mbo-scholier Frank. Een jaar nadat het gekaapte feestje van de 16-jarige Merthe uitliep op massale rellen, vertelt hij hoe hij te werk ging: “Die rellen vind ik wel jammer, maar ik heb geen spijt.”
Door Diane Romashuk en Marco in ‘t Veldt
Groningen. Het spel is uit. Frank weet het, als hij in 2013 in een café in Zwolle zit te wachten. De commissie-Cohen die de Facebookrellen in Haren onderzoekt, heeft ontdekt dat hij Project X Haren ontketende. Zonder Franks Facebookpagina Project X Haren waren nooit 200.000 mensen uitgenodigd om naar het Groninger villadorp te komen.
Zo meteen wordt hij ondervraagd. En dan krijgt hij vast een dikke boete vreest hij, zoals een Duitse student in 2011 er een van twee ton kreeg voor zijn soortgelijke rol in een Facebookfeestje. Daar was hij vanaf het begin al bang voor. Daarom had hij zich verscholen achter een valse naam op Facebook en een plan bedacht. Tevergeefs.
Dan ziet de tiener de voorzitter binnenkomen. Oud PVDA politicus Job Cohen schudt hem gewoon de hand. Om het ijs te breken begint hij eerst met Frank over heel andere dingen te praten, zoals school. Wow, dit valt mee, denkt Frank. Eigenlijk ook wel een unieke ervaring, ‘even thee drinken met Job.’ En het is best wel een chille dude.
Frank is een 18-jarige jongen uit Veendam. Hij volgt een multi-mediaopleiding aan het Alfa College in Groningen, hij sport veel, houdt van muziek en films en is fervent gamer. Veel van zijn tijd brengt hij door op internet. Hij zit dagelijks te chatten op een forum van spelletjeswebsite InsideGamer. Net als andere gamers daar, doet hij dat met een nickname. Hij noemt zich daar Heester. Van elkaar weten ze wie wie is. Samen vormen ze een hechte groep van zo’n dertig jongeren die elkaar regelmatig in het echt ontmoeten. Op dit forum raakt Frank op de avond van 7 september verzeild in Project X.
Een dag eerder kondigde Merthe uit Haren haar sweetsixteenparty aan op Facebook. Als er meer dan 3500 jongeren naar haar feestje dreigen te komen, verwijdert ze haar Facebookevent snel. Ze heeft alleen pech: grappenmakers maken nieuwe Facebookpagina’s aan en zetten daar Merthes naam en adres bij. Eén daarvan wordt Frank.
Het feestje wordt gespreksonderwerp in het forum als Frank de uitnodiging die hij kreeg, doorstuurt aan de andere gamers. “Dafuq, er gaan al 973 mensen,’ reageert één van hen. Project X wordt hier herbeleefd,’ legt Frank uit. Hij refereert aan de Amerikaanse succesfilm Project X , waarin een jongen honderden bezoekers op zijn feest krijgt, wat op een complete chaos uitloopt.
Dan lijkt er een abrupt eind aan de pret te komen. ‘Flauw zeg, ze hebben de pagina verwijderd,’ meldt Frank. Eén van de chatters bedenkt een oplossing: maak er zelf een aan naar haar adres. Om 21.28 uur post Frank een link naar zijn Facebookevent met de tekst: “Hier, heb gewoon een nieuwe aangemaakt. Nodig al je vrienden maar uit’ Project X Haren is geboren.
Frank maakt Project X Haren en deelt de link op InsideGamer: ‘Heb gewoon een nieuwe aangemaakt’
(Pagina 3. Tussenkop: het brein Frank: ‘Ik heb nergens spijt van. ‘
In het begin waren er verschillende Facebookpagina’s , maar na een tijdje verdwenen de meesten. De eigenaren waren door Merthe’s vader gebeld met het verzoek ze te verwijderen,’ vertelt Frank nu over waarom hij de pagina maakte.
Frank maakt eerst nog met twee online vrienden aan andere event aan, Project X Groningen, onder zijn echte naam. Deze werd snel verwijderd en hij maakt Project X Haren onder een valse naam.
“Ik had geen zin in media-aandacht of problemen met justitie, maar een Facebookpagina was gewoon nodig om het door te laten gaan. Iedereen kwam daar naartoe om te plannen en te motiveren. Dus iemand moest het gewoon slim aanpakken.”
Dat deed Frank, in eerste instantie door de pagina te beheren onder een valse Facebookaccount: Peter Peterson genaamd.
Vanaf dan groeit Project X Haren als kool, doordat de andere pagina’s uit de lucht gaan, door de kracht van de sociale media, doordat de media het oppikken en doordat er overal reclame voor wordt gemaakt. Onder zijn echte naam promoot Frank het feestje fanatiek via sociale media. Dezelfde avond nog stuurt hij een mailtje naar rapper Kraantje Pappie en nodigt hem uit. Meerdere klasgenoten van hem zijn actief met het maken van grappige fotomontages en filmpjes van Merthe, burgemeester Rob Bats en Hitler.
Burgemeester Rob Bats als knipmasker.
Er zit Frank nog één ding dwars. Volgens hem zijn er te veel mensen die weten dat Peter Peterson van hem is. Om zijn naam van Project X af te krijgen, zet hij na enkele dagen een oproep op het anonieme en Engelstalige chatforum 4Chan. Wie uit het buitenland wil tot 21 september Project X Haren beheren? Er reageren twee Facebookers. Frank: ‘Jesse Hobson en Ibe derFuhrer zeiden dat zij het goed vonden. Ik droeg het aan hen over en heb mijn Peterson-account verwijderd.”
Jesse Hobson op zijn Facebook
Jesse Hobson zit letterlijk aan de andere kant van de wereld, wie kan hem stoppen? “Ik had wel zin in een feestje,”vertelt Hobson later. Hij trekt alle aandacht. Als Merthe hem vraagt te stoppen weigert hij op Project X Haren in het Fins. Frank vertaalt het: ‘U kunt shit eten.’
Screenshot Project X Haren met Jesse’s afwijzing in het Fins
Wie Ibe derFuhrer is, zegt Frank niet te weten. “Hij zei in een mix van Engels en Duits alleen dat hij het wel wilde doen. Ik had er liever ook twee, als dan een afhaakte kon de ander nog door.’
Screenshot van de beheerder van Project X Haren, die zich Ibe derFuhrer noemt
Die Ibe is een onfris type, een ‘troll’ zoals dit soort plaaggeesten op internet wordt genoemd. Hij gebruikt een foto van Hitler als pasfoto en plaatst na de rellen een boodschap ‘I will rape everything you love.’ De Facebookpagina van Project X Haren verdween enkele uren nadat Frank door de commissie werd ondervraagd, waardoor je zou kunnen denken dat Frank zich ook achter dit account verschuilt. Frank ontkent dit: ‘Ik weet niet wie het is.’
Op 21 september gaat Frank met een vriend per trein naar Haren om bij Project X Haren te zijn. Hij staat een tijdje aan de noordkant van de straat van Merthe bij een bus van Simone FM die muziek verzorgt, terwijl Haren volstroomt met duizenden jongeren. Pas later gaat Frank naar de zuidkant waar hij ziet dat er rellen zijn. ‘Een bijna-doodervaring,’ en ‘bijna een baksteen gekopt,’ schrijft hij er later over op het forum van Insidegamer. Hij heeft ook nog geholpen een ME-busje los te duwen toen dat vastzat.
Rond één uur stapt Frank vanuit Haren weer op de trein en overnacht bij een vriend. Daar chat hij weer volop met zijn Insidegamers. Iedereen lijkt dan al vergeten dat ‘hun’ Frank Project X Haren maakte. Wel verwijten sommigen hem dat hij bij de rellen was. Frank antwoordt dat het waar hij was heel gezellig was; ‘Het was een geweldige nacht zoals je alleen in films ziet. Dit maak je aar één keer in je leven mee en dat wou ik voor geen goud missen.’ Sommige gamers worden kwaad: waarom doet hij alsof er niets aan de hand was? Waarom vergoelijkt hij de gebeurtenissen in Haren?
Later in Zwolle vertelt Frank niet het hele verhaal aan Cohen. Tegenover Cohen houdt hij vol dat Ibe en Jesse juist bij hem aanklopten, en hij geen idee had hoe ze bij hem terecht kwamen. In het rapport van Cohen dat in maart verschijnt, wordt Franks naam geheim gehouden. Op Insidegamer vertelt hij in april hetzelfde gecensureerde verhaal nog eens. Uiteindelijk bekent hij aan ons dat hij wel degelijk de mastermind was dat het onmogelijk maakte om Project X Haren te stoppen.
Na onze telefoontjes naar InsideGamers bekent Frank gedeeltelijk tegen zijn vrienden. Hij vertelt ook over Cohen. Zijn ouders weten dan nog van niets, schrijft hij.
Frank heeft geen spijt: ‘Ik had vanaf het begin aan verwacht dat het druk zou worden in Haren, niet dat er rellen zouden komen. Ik vind die rellen wel jammer, maar ik heb geen spijt van wat ik heb gedaan. Misschien was het ook wel beter. Nu snappen mensen ook wat social media kunnen aanrichten. Dat noem ik geen nadeel voor de toekomst.’
Dat veel bewoners, ondernemers en de familie van Merthe in Haren nog last hebben van wat er gebeurde, trekt hij zich niet aan. “Die kopen in het weekend een Audi A6 en weg is het verdriet. Zulke mensen hebben niets te klagen.’ Het zit jou niet dwars? ‘Het zou de relschoppers dwars moeten zitten. Ik heb slechts een plek gefaciliteerd waar mensen konden praten over het feest.’
Het kaartje voor Merthe met de namen van de InsideGamers. Bij Frank staat ‘medeplichtig’
Kort na de rellen besluiten de chatters een kaartje te sturen met al hun namen er op. ‘Sterkte Merthe’ zetten ze er boven. Omdat Frank in Haren was tijdens de rellen, schrijven de chatters ‘medeplichtig’ bij zijn naam. Zo gaat het kaartje op de bus naar Merthe.
