• Een dood in Petersburg. Geschiedenis van Kapt. A. Meijer van de Piet Hein
  • Marco in ‘t Veldt

marcoveldt

~ Een nieuwsgierig blog

marcoveldt

Category Archives: journalistiek

De Beursvloer. Filmpje over de Haren Tynaarloose Uitdaging

04 Saturday Nov 2017

Posted by Marco in 't Veldt in Fotografie, journalistiek

≈ Leave a comment

Tags

De Beursvloer, filmpje, Flora Flowerdome Eelde, Gerni Luttikhuis, gezichtsherkenning, Haren, Haren Tynaarlose Uitdaging, Marco in 't Velddt, Stichting Torion, Youtube

En was ik opeens weer eens een filmpje aan het maken.

Ik was gevraagd om op donderdag 2 november foto’s te komen maken op De Beursvloer in Eelde. Dat is een soort ruilbeurs waar het bedrijfsleven en vrijwilligersorganisaties diensten uitruilen. De beurs was goed georganiseerd door de Haren Tynaarlose Uitdaging, en bovendien erg gezellig en leuk. Maar daar sta ik dan opeens weer te fotograferen. En voordat ik het weet ook wat filmshotjes te maken met mijn telefoon.

Ik ben gewend om te werken met professionele filmapparatuur, maar die heb ik zelf niet. Op deze primitieve manier werken had ik het nog nooit gedaan, en ik had geen enkel vooropgezet plan. Ik had zelfs niet eens de bedoeling om een filmpje te maken. Maar als je dan eenmaal bezig bent in die flow van routine en adrenaline….

Eenmaal thuis merkte ik dat ik vanuit mijn ervaring alles had gemaakt wat ik nodig had om er een verhaaltje van te maken. Zou het?

Met een eenvoudig montageprogrammaatje (want: zou mijn laptopje er niet van vastlopen?) heb ik de beelden achter elkaar gemonteerd. En voila! Het kan dus. Toen het geheel afgemaakt met mijn eigen muziek er onder, want heb je geen gedoe dat Youtube gaat klagen over auteursrechtenschending en doe je er nog eens wat mee. En klaar!

Het resultaat is hieronder te zien, in een korte en lange versie.

Gezichtherkenning

Maar: er viel me nog iets op. Leuk of angstaanjagend? Toen ik de filmpjes op Youtube zette, stelde Youtube zelf een stil voor, het startbeeld. In beide gevallen pakte het er dezelfde foto uit: die van Gerni Luttikhuis die de Beursvloer organiseerde. Het toepasselijk natuurlijk, en je kunt er als gebruiker blij mee zijn dat Youtube zo’n verstandige keuze maakt. Maar als ik er over na denk hoe Youtube dat doet, word ik minder blij.

Kijk de filmpjes eens door: hoe kan Youtube Gerni als hoofdpersoon van dit filmpje herkennen uit al die andere mensen (in fotolijsten)?

Gerni komt wel in het filmpje voor, maar in allerlei verschillende situaties, zittend, lopend, en profiel enz. En je moet maar net weten dat zij in zekere zin de hoofdpersoon is. Dat ligt er niet lagen dik bovenop.

Kennelijk maakt de kunstmatige intelligentie van Youtube een soort 3D-model dat Gerni in alle toestanden kan herkennen en identificeren. En trekt daaruit de conclusie dat zij relatief vaak te zien is, en daarom wel de hoofdpersoon moet zijn. Vervolgens pakt Youtube dát beeld er uit, waarop Gerni het duidelijkst herkenbaar staat.

Als het inderdaad op die manier werkt, betekent dat, dat Youtube haar nu in ieder willekeurig filmpje of foto kan identificeren. En daar lijkt het wel op. Dan is de volgende vraag: heeft Youtube/Google een 3D-gezichtsherkenningsarchief van miljoenen/miljarden mensen? En wat doen ze er verder mee? Zouden we zoiets van een overheid tolereren?

Advertisements

Project X Haren 2016 toont de herindeling van de macht

01 Saturday Oct 2016

Posted by Marco in 't Veldt in journalistiek, Project X Haren

≈ Leave a comment

Dit blog schreef ik als column voor de Ons Haren van woensdag 28 september.

Goos de Boer van RTV Noord interviewt jongens die Project X Haren 201 zoeken. Foto: Marco in 't Veldt

Goos de Boer van RTV Noord interviewt jongens die Project X Haren 2016 zoeken. Foto: Marco in ‘t Veldt

 

Als er iets is wat we van het Project X Haren event van afgelopen week geleerd hebben, is waar tegenwoordig de macht ligt. De burgemeester van Haren en politie moesten op hun knieën om Facebook te vragen of het een event wilde verwijderen. Vier jaar geleden werden de rellen in Haren wereldnieuws, en er was dus alle reden om dit nieuwe event van internet te halen. Toch weigerde Facebook, en het event bleef gewoon staan. Botte macht, verscholen achter volkomen anonimiteit en onvindbaarheid. ‘Wie moet je bellen? vraagt de burgemeester van Haren zich af. Waar of bij wie moet je in hoger beroep? Op welk recht moet je een beroep doen? Conclusie: de Nederlandse democratie staat volkomen buiten spel.

Facebook, Google, Twitter, Whattsapp, Youtube, Airbnb, Apple en Uber, maken wel voor u uit wat goed voor u is. Internet is bij uitstek het jachtgebied van zulke monopolisten. Daardoor stijgen hun winsten tot gigantische hoogte. Belasting ontduiken ze, en met al hun geld kopen ze politieke macht. De bedrijven zijn al machtiger dan veel landen, en trekken zich weinig aan van wetgeving.

Amsterdam als kolonie

Airbnb bijvoorbeeld, is Amsterdam aan het koloniseren. Huis na huis wordt omgezet in een permanent toeristenverblijf en voor gewone Amsterdammers blijft er haast geen huis meer over. De stad wordt steeds meer een soort museum, waarin voor gewone winkels en Nederlanders geen plaats meer is. Amsterdam probeerde daarom met Airbnb afspraken te maken, maar Airbnb trekt zich er gewoon niets van aan. De stad staat machteloos. Airbnb bepaalt het Amsterdamse woningbeleid.

We worden gekoloniseerd. Net zoals Engeland en Frankrijk ooit samen Afrika verdeelden en leeg roofden, halen machtige internetbedrijven uit Californië ons leeg. Nu gebeurt het nog digitaal, op afstand, maar wel met dezelfde effecten. Wij moeten als inboorlingen machteloos toezien hoe de macht en het geld uit ons land verdwijnen.

Algoritme bepaalt wat u leest

In Nederland wordt ondertussen veel gepraat over democratie. ‘De burger moet meer bij de politiek worden betrokken.’  Mensen zijn soms erg kwaad over het gebrek aan inspraak, boos op politici in het algemeen. Maar waarover mag die burger dan straks nog meepraten? En hoe wordt die burger geïnformeerd? Veel mensen halen hun nieuws tegenwoordig alleen nog maar van sociale media. Met andere woorden: de algoritmen van Google en Facebook bepalen de publieke opinie. Maar wat zijn die algoritmen en wie bepaalt ze? Dat is topgeheim, geen enkele overheid krijgt toegang.

De macht in de wereld is snel aan het verschuiven naar machtscentra die zich volledig aan democratische controle onttrekken, en we staan nog maar aan het begin. Facebook bijvoorbeeld, is een wereldwijde dictatuur onder aanleiding van miljardairs die zich verschansen in zwaar bewaakte ommuurde villa’s in Californië. Sommige kennen we van naam, de meesten niet. Vanuit Californië werken ze er hard aan om bestaande rechtssystemen en overheden te slopen. Het zijn zogenaamde ‘libertariërs,’ mensen die vinden dat overheden alleen maar profiteurs zijn die de vooruitgang in de weg staan. Die vooruitgang zijn zij zelf.

Facebook en Google hebben inmiddels 85% van de Nederlandse online-advertentiemarkt in handen, en daarmee sterft onze vrije journalistiek uit. Zelfs de Telegraaf –de krant van wakker Nederland – dreigt in te slapen. Na vele magere jaren moet er nu alweer 25% worden bezuinigd. Verenigen zich een paar Nederlandse boeren zich, dan grijpen onze mededingingsautoriteiten in. Bouwen internetgiganten monopolies op en betalen ze geen cent belasting? Dan kraait er geen haan na en hebben zelfs nationale overheden het nakijken.

Uw privacy en mening zijn koopwaar

Je kunt je druk maken over de gemeentelijke herindelingen, en referenda, maar doet het er nog toe? De toekomt wordt gemaakt in Californië.  Wat u leest, denkt of koopt wordt bepaald door geheime algoritmen uit Californië. Uw diepste geheimen zijn koopwaar voor iedereen die het wil, zonder dat u het weet of er invloed op hebt. Als niemand iets doet om de internetgiganten te democratiseren, ligt daar straks alle macht. En wij hebben er helemaal niets over in te brengen. Houdt daar maar eens een referendum over.

bedanktje-harry-van-assen

Bedankje van Harry van Assen die Project X Haren ‘organiseerde.’

Is er toekomst voor de lokale journalistiek? Een Lang Lees met modellen, speculaties en een pleidooi.

15 Tuesday Dec 2015

Posted by Marco in 't Veldt in journalistiek, Uncategorized

≈ Leave a comment

Tags

dode bomen, Google, Groninger Gezinsbode, Harense Toestanden, Jack Ma, Klaske Tameling, lokale journalistiek, Mediafonds, PVV, RTL4, Rupert Murdoch, Sikkom, Spotify, Ton van Kesteren, Twitter

 

Nou even serieus. Hoewel, even? Meer dan 2000 woorden over een onderwerp dat me aan het hart gaat, dus wees gewaarschuwd. Het gaat niet goed met de journalistiek. Wat is de oplossing? En is die er überhaupt?

Om meteen maar eerlijk te zijn: ik heb geen idee! Onlangs beschreef ik in een blog de huidige toestand van de journalistiek in Groningen. Ik word daar niet vrolijk van, en anderen al helemaal niet, vooral toen ze mijn blog lazen, De stille doodstrijd van de Noordelijke journalistiek

Ik heb veel bijval gehad, van journalisten en hoogleraren, maar ook van verontruste burgers, die vaak nog steeds niet doorhadden wat er aan de hand is met de journalistiek. Vanaf politieke kant bleef het helaas erg stil. Kennelijk leeft daar de zorg over de waakhond der democratie niet zo, of wordt die zorg niet hardop uitgesproken.

Maar goed, je moet niet bij de pakken neerzitten, maar verder denken. Waarom gaat het eigenlijk niet goed met de krant? Er wordt meer nieuws geconsumeerd dan ooit, dus aan de lezer zal het niet liggen. In discussies zijn er altijd mensen die de kans aangrijpen om de journalisten om de oren te slaan met ‘kwaliteit.’ Nou, ik zou zeggen, pak er gerust eens een paar oude kranten bij. Op http://www.delpher.nl staan ze allemaal mooi doorzoekbaar. Zou u ze terug willen? Die kranten uit 1930? 1940? 1950? 1960?

Laat ik eerlijk zijn: ik niet. Er is in krantenland sindsdien veel moois gebeurd. Er is veel vernieuwd, wat criticasters er ook over mogen zeggen. Probleem is inderdaad dat er veel haastwerk is. Maar dat is een kwestie van steeds minder geld dus kleinere redacties. Niet van keuzes van journalisten, maar het gebrek aan keuzeopties. Het probleem is: niemand wil meer (genoeg) betalen voor nieuws.

Saved by the bell

GELD WORDT NOG STEEDS VERDIEND MET PAPIER

dode boom

Het is moeilijk om te voorspellen wat er in de krant van morgen staat, laat staan, te voorspellen wat er over een paar jaar in staat. Zo is het ook met de toekomst van de krant zelf. Dode Bomen, worden ze cynisch genoemd door de mensen die geloven in de toekomst van digitaal.

Expert wisten ons de afgelopen jaren te voorspellen dat de traditionele kranten zouden worden weggevaagd door digitale nieuwkomers. Startups. Die zijn veel innovatiever en flexibeler. Ik geloof er niets van. Ja, er zijn digitale nieuwkomers die leuk bezig zijn, maar maken ze al winst? Volgens mij zijn het juist de traditionele krantenbedrijven die – met alle moeilijkheden van innovatie – de slag aan het winnen zijn.

De redenen zijn simpel. Ze hebben een sterk merk, en een merkbinding bouw je niet zomaar op. Als nieuwkomer kom je er moeilijk tussen. Maar meer nog: het geld in krantenland wordt nog altijd verdient met papier. Ja, de abonneecijfers lopen flink terug, en de vraag is wanneer het ophoudt. Maar waar blijven de nieuwe krantenbaronnen online? Is het schip met geld al binnengelopen bij de Correspondent? En bij Pekela Online?

economie

Het is waar, papieren kranten zijn op dit moment saved by the bell. Net voor de totale instorting van landelijke en regionale krantenconcerns, trekken opeens de economie en advertentie-inkomsten aan. De adverteerders komen zelfs terug, tegen alle voorspellingen van internetgoeroes in. In de VS stegen de advertentie-inkomsten maar liefst 18%. Van Nederland kan ik geen actuele cijfers vinden. In ieder geval krijgen kranten even respijt, dit jaar even geen reorganisatie.

Online geld verdienen is moeilijk, zelfs voor heel grote spelers. Spotify keert artiesten nauwelijks geld uit maar maakt toch verlies. Zelfs giganten als Twitter en Youtube maken verlies. Ze worden op de been gehouden door de advertentie-inkomsten van Google en Facebook. Maar op regionaal en lokaal vlak is er geen Google. Dus hoe houd je daar kranten in de benen?

Accommodatiemodel

CAO-LONEN VERSUS HANDEL IN HOOP EN WANHOOP EN ZELFCENSUUR

 

De meeste mediabedrijven kiezen voor wat ik het accommodatiemodel noem. Voorzichtig nieuwe dingen proberen en doen, maar ondertussen vooral zo min mogelijk veranderen. Vooral niet in de bureaucratie en de managementstructuur.

De plaats van de journalist binnen dit soort bedrijven is heel herkenbaar aan de auto’s op de parkeerplaats. Journalistenauto’s zijn die tweedehandsjes, geparkeerd tussen Audi’s en andere grote auto’s. Ik ken een mediabedrijf dat een triomfantelijk verhaal over ‘groen rijden’ afdrukte in het personeelsblad, terwijl er een massaontslag van journalisten bezig was. Geld voor nieuwe ‘milieuvriendelijke’ auto’s van 45.000 euro voor jezelf, maar geen geld meer voor de mensen die de inhoud van je kranten maken. ‘Het is een keuze,’ zoals de directie toelichtte.

Maar wat is dat, gewoon doorgaan? Hoelang? Zolang je in krantenland een CAO-salaris verdient, zit je nog goed. Ja, ieder jaar stress van de reorganisatie, maar thuis een goed belegde boterham op de plank. Zolang het duurt. Die CAO-salarissen zijn gebaseerd op abonneecijfers van tien, twintig jaar geleden. Intussen is het aantal abonnees gehalveerd, maar de lonen niet. Onder luid protest wordt er hier en daar een paar procent ingeleverd. Dus wat doe je dan? Journalisten ontslaan. Maar dan kom je klem te zitten op de redactie, want er moeten nog steeds evenveel stukken in de krant, liefst nog meer. Dus moeten de overgebleven journalisten harder werken. Maar tweemaal zo hard? Daar kom je er niet mee, dat kan niet.

Dus worden er allerlei trucs verzonnen. Eén daarvan zijn de schijnconstructies – pardon ZZP’ers. Ontslagen personeel wordt via een omweg weer in dienst genomen, zonder rechten of zekerheid. Het mag niet, maar wie doet er wat tegen? Niemand.  Mooi verhaal voor in de krant, dat zeker, maar welke journalist heeft het lef?

 

Of er worden nieuwe jonge mensen aangetrokken als ZZP’er.  Na jarenlange werkeloosheid, stages en wanhoop zijn die blij. Ze hopen ‘er eindelijk tussen te zijn.’

Vol trots vertellen ze op hun LinkedIn en Facebook dat ze nu een eigen bedrijf hebben, en ook nog een opdrachtgever! Ze vertellen er niet bij wat ze er mee verdienen, maar insiders weten dat wel. Eigenlijk kan het niet uit, om rond te komen moet je er nog een baan bij hebben, maar het gaat om ‘hoop,’ ‘investeren in jezelf,’ en wie weet wat je volgende klus wordt?

Daarnaast worden redacties gevuld met stagiaires, stagiaires en stagiaires, zodat een steeds kleiner groepje journalisten hun CAO-lonen kan blijven verdienen.

Deze handel in hoop en wanhoop kan natuurlijk lang doorgaan zolang er hoge werkeloosheid is. Maar zelfs dan blijkt het vaak moeilijk om mensen te vinden die voor de geboden lonen als ZZP’er in dienst willen treden. Hoe gaat dat verder, als de arbeidsmarkt ooit aantrekt? Als er nieuwe kansen voor jongeren op de arbeidsmarkt komen? Als journalisten eisen gaan stellen of studenten kiezen voor een beroep met perspectief? Is er dan nog toekomst voor zo’n krant?

Maar er is in mijn ogen een nog veel grotere dreiging: een morele. Als journalist plaats je jezelf in een kwetsbare positie. Je hebt op alles en iedereen kritiek en plaatst je in zekere zin boven hen. Natuurlijk, geen mens is onfeilbaar (behalve de paus vanaf de kansel), dat weet je,  maar je doet je best om objectief en eerlijk te zijn. Maar hoe wordt dat, als je zelf onderdeel wordt van een systeem dat hoogst bedenkelijk met mensen omgaat? Durf jij dat stuk nog te schrijven? Durf jij nog dat kritische blog te plaatsen? Of ga je jezelf censureren en kies je voor je eigen baan? Hoe geloofwaardig ben je nog als journalist, als je werkt voor een bedrijf dat zelf sjoemelt. Kun je dan nog anderen verwijten dat ze sjoemelen?

Het accommodatiemodel zal nog wel een tijdje bestaan, want bestaande bedrijven is er alles aan gelegen om zo min mogelijk te veranderen, vooral aan de top. De vakbonden zijn machteloos, en de overheid knijpt een oogje dicht bij sjoemelconstructies, zoals we weten van het recente demasqué rond de bezorgers van de TNT. Maar ieder jaar dalen de oplagecijfers….

Burgerjournalistiek

VRIJWILLIGERS OF HET FACEBOOKMODEL

Er was een tijd dat het woord burgerjournalistiek of civil journalism populair was. Ik heb het al lang niet meer gehoord. Bij veel organisaties is getracht te werken met vrijwilligers uit de samenleving, maar die tijd is praktisch voorbij. Het blijkt in de praktijk moeilijk om gewone burgers te vinden die kunnen schrijven en die een substantieel deel van hun tijd aan een nieuwsorganisatie willen besteden. Hen opleiden blijkt al helemaal niet te lonen. Mensen die echt wat kunnen, zijn in no time weer vertrokken. Er zijn natuurlijk wel onbetaalde columnisten en hier en daar een vrijwilliger, maar het levert allemaal niet heel veel input voor nieuwsmedia op.

harense toestanden

Interessante ontwikkelingen zijn er wel. Neem het Facebookmodel. Iedereen kan een eigen (nieuws)groep beginnen op Facebook. Vaak gaan die over specifieke onderwerpen, en zijn het een soort fanpagina’s. Maar er zijn ook echte lokale nieuwsgroepen. Toen de lokale kranten in de provincie Groningen werden uitgekleed door hun uitgever, ontstonden er in verschillende dorpen meteen zulke nieuwsgroepen, die de rol van de kranten overnamen.

Die in Haren heet Harense Toestanden. Het is niet een pagina van een bestaande krant, maar echt het eigendom van de deelnemers, gewone burgers uit het dorp. Inmiddels zijn zo’n 2300 inwoners lid van Harense Toestanden. Dat is een substantieel aantal in vergrijsd dorp met 18.000 inwoners en bijna driemaal zoveel als de Facebookpagina van de lokale krant volgen.

De groep heeft zo’n twintig beheerders, die regelmatig nieuws plaatsen, maar in principe kan iedereen dat doen. Organiseer je iets? Zet het op Harense Toestanden en het hele dorp weet het. Interessant is ook dat er veel meer inhoudelijke discussies op zo’n groep worden gevoerd dan op  pagina’s die het eigendom zijn van een krant.

Daarmee vervult Harense Toestanden een belangrijke rol, maar het model heeft ook belangrijke nadelen. Ten eerste wordt nog altijd maar een klein deel van het aantal inwoners bereikt, dat je met een met papieren krant bereikt. Ten tweede ontbreekt de selectie. De echte spamberichten worden tegengehouden, maar verdere selectie op relevantie ontbreekt. Een derde nadeel is de overvloed aan berichten:  hoeveel berichten per dag wil de gemiddelde Facebookgebruiker op zijn tijdlijn? Hij vindt het al snel te veel en zal het knopje ‘Meldingen Uitzetten’ gebruiken.

Voor de democratie is er nog een echt probleem: op zo’n nieuwsgroep ontbreken echte kritische verslaggeving en duiding. Daarmee kan dit model een leuke aanvulling zijn als uitgevers gaten laten vallen, maar het kan de kranten niet vervangen.

Samenwerking of mediafonds?

GELD VOOR JOURNALISTEN, NIET VOOR BUREAUCRATIEËN

Zijn er andere manieren te bedenken om de regionale en lokale journalistiek in de benen te houden?

Het blog Sikkom pleitte onlangs voor meer samenwerking tussen de media. Ik ben daar niet helemaal tegen. Samenwerking kan inderdaad mooie producten opleveren, maar concurrentie ook. Het laatste wat we echter nodig hebben is een lokale/regionale monopolist op het gebied van nieuws.

De lokale en regionale radio en televisie worden ondersteunt door de overheid. Waarom geen krant? Als ik tegen politici en communicatiemensen van de overheid vertel dat ik ook wel wat zie in een lokale krant die ondersteunt wordt door de overheid, is de reactie vaak:  ‘Nee! Geen staatskrant!’ Ik zie het probleem echter niet. In de televisiewereld werkt staatssteun bijvoorbeeld erg goed. Vraag je maar eens af wat de commerciëlen ons op het gebied van televisienieuws en actualiteiten te bieden hebben. RTL4 Nieuws, en verder niets.

Mediafonds2011

Geld voor een goede lokale krant zou via een provinciaal of gemeentelijk Mediafonds kunnen komen. Geld uit zo’n mediafonds moet zuinig besteed worden, maar goede journalistiek heeft wel financiële stabiliteit nodig. Een journalist wordt beter als hij meerdere raadsperiodes heeft meegemaakt. Geen incidentele maar structurele financiering dus.

Zelf denk ik: hoeveel kost zo’n journalist nou eigenlijk? Met een laptop, een telefoon en een goedkope camera heb ik in mijn eentje wekelijks een hele krant gevuld. Kosten: nog geen 1 fte. Daaraan heb je genoeg om dagelijks via een website in woord en beeld verslag te doen van alle nieuws in de gemeente Haren, en wekelijks op papier. Of zo u wilt: de gemeente Groningen. Duur? Ter vergelijking: In 2011 bedroeg het budget voor de landelijke publieke omroep 785 miljoen euro.

De gemeente Groningen heeft zo’n 1600 mensen in dienst, waaronder een omvangrijke communicatieafdeling. Een deel van de communicatiemensen schrijft de persberichten die kranten vrijwel ongewijzigd plaatsen. Zonder Mediafonds kun je misschien al een heel eind komen, door geld van de afdeling Communicatie richting onafhankelijke journalistiek te schuiven. Geen persberichten namens de gemeente maar objectief nieuws.

Eén onafhankelijke journalist met een blog hoeft dus haast niets te kosten. Neem er twee, geef ze een website, en je hebt een heftige concurrentie om de beste verhalen. Stel ze onder toezicht van een onafhankelijke stichting met daarin vertegenwoordigers van een breed spectrum van organisaties uit de samenleving. Zo kunnen inwoners objectief nieuws en commentaren lezen.  Ideaal dus voor de mensen die geloven dat de toekomst van het nieuws digitaal is. Zo’n digitale lokale krant kan zelfs nog enkele honderden euro’s per maand genereren aan advertentie-inkomsten. Niet genoeg voor zelfstandigheid, maar wel een mooie aanvulling op het belastinggeld.

 

Gelooft u niet in digitaal? Dan moet er een papieren krant worden gedrukt, verspreid en heb je een advertentieverkoper nodig.  Relatief duur. Op papier valt er wel meer aan advertenties te verdienen dan op internet, maar niet meer echt genoeg meer voor een levensvatbare krant. De kosten lopen hiermee wat op, maar  die Audi’s en Nissan Primera’s heeft een lokale journalist niet nodig. Hij heeft een fiets.

Bovendien, wie weet: de starre structuur van de bestaande krantenbedrijven staat de journalisten en vernieuwing nu alleen maar in de weg. Of zoals promovenda Klaske Tameling het laatst opschreef:’De traditionele journalistieke cultuur belemmert noodzakelijk samenwerking tussen oude en nieuwe media.’ Mooi gezegd, Klaske, zo stoot je niemand openlijk voor het hoofd.

Voorstellen van journalisten voor vernieuwingen lopen nu dood op bureaucratie en machtsspelletjes. Om het samen te vatten: als journalist ben je een ondergeschikte die zich er niet mee dient te bemoeien.

Draai het als overheid/Mediafonds eens om: geef de journalist de macht en de ruimte. Laat de financiering via de journalisten verlopen, die zal zuinig met het geld voor overhead omgaan. Wie weet wat er vervolgens gebeurt, wat ze ontwikkelen?

Het einde van het Nederlandse model?

GEEN NIEUWS OF DE KRANT ALS POLITIEK VOERTUIG

 

Wat gebeurt er als niemand het roer in handen neemt? Als de politiek stuurloos blijft zitten afwachten hoe de lokale en regionale journalistiek het moeras in zakt?

Nederland is altijd een land geweest met goede onafhankelijke media. Hoe het verder gaat is moeilijk te voorspellen. Denkbaar is bijvoorbeeld dat het Dagblad van het Noorden binnenkort een regiokatern wordt van een landelijke krant. Of dat de krant helemaal zal verdwijnen.

Met lokale kranten is dat vaak al het geval. De Groninger Gezinsbode verschijnt bijvoorbeeld nog maar één keer per week (vroeger drie keer), en publiceert geen eigen nieuws meer. Hoe moet je zoiets nog noemen? En hoe komt de burger aan zijn nieuws die geen geld heeft voor een krantenabonnement? In Groningen is dat minstens 20% van de bevolking.

In grote delen van de wereld zijn kranten al verdwenen. In hele gebieden in Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland is geen regionale of lokale krant meer te ontdekken. Burgers hebben er vrijwel geen idee wat hun lokale overheden uitspoken. Geen geruststellend idee voor Nederland, vooral nu onze gemeenten steeds meer macht krijgen. Macht moet worden gecontroleerd, en daar horen vrije media bij.

Maar je kunt ook denken dat er anderen in het gat zullen springen, partijen met genoeg geld en een wens naar macht. In steeds meer landen gebeurt dat. Bedrijven beginnen al hun eigen media. Politieke partijen kunnen dat ook doen. Nederland is daarin altijd een opvallende uitzondering geweest, met kranten die weliswaar een politiek kleur hebben, maar toch ongebonden en objectief zijn.

 

Dan hoeft niet zo te blijven. Over de hele wereld is een trend richting censuur, en die hoeft niet altijd van een overheid te komen. De Chinees Jack Ma heeft bijvoorbeeld heel veel geld verdiend met Alibaba, de Chinese versie van Marktplaats. Nu wil hij directe toegang tot de macht en de publieke opinie. Hij heeft daarom de South China Morning Post gekocht.

Hij is de tweede internetmiljardair met zijn eigen krant: mister Amazon Jezz Bezos kocht in 2013 al de Washington Post. In Engeland bestaat deze situatie al lang.  De miljardairs Rupert Murdoch and Jonathan Harmsworth hebben samen de helft van de Engelse kranten in handen. Die gebruiken ze om hun eigen politiek visie uit te dragen, en politieke of zakelijke tegenstrevers kapot te schrijven. Hun kranten worden gestuurd en gecensureerd.

 

Hoewel ongewoon voor ons, is het niet ondenkbaar dat ook in Nederland iemand opstaat om kranten op te zetten die niet langer objectief proberen te zijn. Je hoeft alleen maar aan de opvatting van de PVV te denken – virtueel de grootste partij van Nederland – met haar diepe wantrouwen tegen de bestaande journalistiek.  Eigenlijk is het vreemd dat de PVV nog geen eigen kranten heeft. Vindt de PVV een rijke geldschieter, dan zal zij haar brede achterban één op één kunnen bedienen. Ik zou daarvoor een huis-aan-huiskrant nemen. Daarmee bereik je de achterban van de PVV bij uitstek. Goed idee, Ton van Kesteren?

Voorlopige conclusie

Mijn eigen voorkeur is duidelijk. Journalistiek is een onmisbaar onderdeel van de democratie. Bijna alle onderdelen van de democratie worden gefinancierd uit belastinggeld: burgemeester, wethouders, raadsleden, ambtelijk apparaat, verkiezingen, radio- en televisiejournaals.

Alleen dat ene kleine onderdeel kon altijd bestaan van advertentiegelden: de krant. Die advertentiegelden verdwijnen nu naar grote internationale internetconcerns als Google en Facebook. Zolang onze overheid toestaat dat die bedrijven onze privacy schenden, kunnen die concerns advertenties veel gerichter en effectiever plaatsen, dan een krant ooit zal kunnen. De krant verliest daardoor haar inkomsten. Mijn oplossing: in ieder geval op de korte termijn zal de overheid financieel moeten bijspringen om ook dit onderdeel van de democratie te redden. Het is simpel, kost relatief weinig en is hard nodig.

Zo, we zijn er. Meer dan 2000 woorden. Niet om te lachen. Nee, inderdaad niet om te lachen. Tenzij er nu heel snel iets gebeurt…..

 

 

 

De stille doodstrijd van de Noordelijke journalistiek. “Je suis Hans Berens”

29 Tuesday Sep 2015

Posted by Marco in 't Veldt in journalistiek

≈ 11 Comments

Tags

Ad Block, Alex Hazelaar, Apple, Dagblad van het Noorden, De Correspondent, De Telegraaf, Focus Groningen, GIC, Groningen, Groningen Dichtbij, Groninger Gezinsbode, Groninger Internet Courant, Hans Berens, Harener Weekblad, Hein Bekenkamp, Je suis Charlie, Krant van Groningen, Marco in 't Veldt, Mike Tomale, NDC mediagroep, OOG TV, RTV Noord

Onlangs kwam ik digitaal een oude bekende van me tegen: Alex Hazelaar. Ooit was hij hoofdredacteur van onze eigen stadszender OOG. Vervolgens vertrok hij naar Almelo, waar hij eenzelfde baan had. Nu kwam ik hem tegen op de landelijke website JOOP, waar Alex een blog had. Promotie? Nee…
Het bleek me dat Alex al geruime tijd werkeloos was. Na 20 jaar trouwe dienst, was hij in 2011 ontslagen bij de zoveelste mediabezuiniging. Nu hield hij op JOOP een blog bij over zijn belevenissen als hoogopgeleide werkzoekende 50-plusser. De sociale dienst van Almelo had bedacht dat Alex maar eens iets nuttigs voor zijn uitkering moest doen. ‘Re-integratie in het arbeidsproces.’ Dus zat hij nu tussen de laaggeschoolden theezakjes te vouwen, en schreef daarover. De werknemers van de sociale werkplaats, – die het werk ooit deden- waren naar de bijstand gestuurd.

Afscheid van Groningens best gelezen politiek commentator

 

Hebt u onlangs dat afscheidsinterview met Hans Berens gelezen? Nee? U kent hem vast wel, de politiek verslaggever van de Groninger Gezinsbode. Hij hield er na enkele decennia mee op. Dat was niet zijn eigen keus, maar die van zijn werkgever. Die koos voor ‘Een Nieuwe Redactionele Verbeterde Koers’ voor het ooit zo populaire huis-aan-huis-blad uit de stad. Met ‘nog meer aandacht voor de adverteerder’ en ‘De Mens Achter het Nieuws.”

Opeens was Hans geen verslaggever meer, maar zelf mens achter het nieuws. Als je op je negenenvijftigste ontslagen wordt:  recht op drie en een half jaar WW. En wat dan? De theezakjes?

Aan Hans zal het niet hebben gelegen. Zijn nieuws en commentaren vielen wekelijks bij minstens 120.000 huishoudens op de deurmat. Volgens mij was Hans daarmee de meestgelezen politiek commentator van de stad. Hij speelde een prominente rol in belangrijke discussies, zoals rond de tram.

Waarom wordt zo’n verslaggever de laan uit gestuurd? Omdat hij niet meer gelezen wordt? Nee, want het laatste commentaar van Hans was nog anderhalf maand na zijn vertrek, het best gelezen artikel op de website van de Groninger Gezinsbode. Kennelijk vinden de lezers Hans’ commentaren toch heel wat interessanter dan ‘De Mens Achter Het Nieuws.’

Nee, de aanleiding was dat NDC mediagroep – de uitgever van de Gezinsbode en het Dagblad van het Noorden – al jaren in slecht weer verkeert. De oplagecijfers van de dagbladen hollen achteruit en de advertentie-inkomsten navenant. En daar schijn je iets aan te kunnen doen als je je best gelezen commentator ontslaat. Het bedrijf had zelfs serieuze plannen om álle weekbladredacteuren te ontslaan, maar daar stak de vakbond een stokje voor.  Er blijven nu tot de volgende reorganisatie nog enkele redacteuren in vaste dienst.  NDC reorganiseert bijna jaarlijks.

Beunhaas

 

Zelf heb ik acht jaar lang het Harener Weekblad gemaakt, vergelijkbaar met de Gezinsbode. Ik deed dat met hart en ziel. De krant was in Haren bijvoorbeeld het hart van belangrijke discussies rond de bouw van een nieuw gemeentehuis, de herindeling, uitbreiding in Haren-Noord, en noem maar op. Verhalen die bijvoorbeeld leidden tot een ‘parlementaire enquête’ door de gemeenteraad, omdat ze gesjoemel door de wethouders onthulden. Gebeurde er iets in het dorp, en het Harener Weekblad schreef er niet over, dan werd daar schande over gesproken. Men eiste dat de krant er over schreef. Eiste.

“Wat?!!” zei mijn voorganger Hein Bekenkamp, toen ik hem bij mijn begin acht jaar geleden, vertelde in hoeveel uur ik het Harener Weekblad moest maken, en voor welk salaris. “Dat kun je niet doen! Dan ben je een beunhaas!” Acht jaar later is de beunhaas ontslagen, wegens te duur. Het Harener Weekblad is van zes pagina’s eigen verhalen en foto’s gereduceerd tot twee pagina’s persberichten in een Harense editie van de Groninger gezinsbode.

Wat zegt u? Zonder redacteuren kun je geen kranten maken? Dat klopt. Daarom werkt NDC nu met een nieuw soort journalisten. Eentje daarvan staat bijvoorbeeld in een bakkerswinkel achter de toonbank, en een andere is ‘witte schoonmaakster.’

Ik verzin het niet, het is echt zo. Daarmee verdienen deze journalisten net genoeg geld om in hun ‘vrije tijd’ een krant te maken. Ze maken zelf geen verhalen meer, maar plaatsen alleen nog aangeleverde persberichten, van gemeenten en bedrijven die ‘mikken op free publicity.’

Ooit was de Groninger Gezinsbode een geroemde en gevreesde krant die driemaal per week verscheen en vol primeurs stond. Nu is het een advertentieblaadje dat éénmaal per week verschijnt met enkel persberichten.

Nieuwe websites met nieuws

Toch jammer, dat u dat interview met Hans Berens niet hebt gelezen. Dan had u dit allemaal al geweten. Dan had u geweten hoe het er in Groningen voor staat met de waakhond der democratie. Natuurlijk zijn er meer waakhonden, maar De Groninger Gezinsbode heeft binnen de stad natuurlijk wel het hoogste bereik, doordat die gratis verspreid wordt, en Hans hield wel van een beetje ‘bijten.’

Voor wie niet tot het selecte elitaire clubje mensen behoort dat nog betaalt voor zijn nieuws, en toch bij wil blijven, zijn er inmiddels talloze gratis nieuwswebsites. Neem bijvoorbeeld De Groninger Krant van Mike Tomale.

“Journalistiek wordt een hobby,” verzucht Tomale, als ik hem spreek. Al jaren probeert Mike een rendabele nieuwswebsite op te zetten. Aan zijn inzet en plannen zal het niet liggen. Mike werkt zo’n 60, 70 uur per week, en krijgt daarbij inmiddels hulp van zo’n tien vrijwilligers, waarvoor hij zelfs opleidingen organiseert. Maar verdienen? Ho maar!

Dan zijn er nog websites zoals de Groninger Internet Courant, Dichtbij Groningen (van De Telegraaf), en Focus Groningen. Hoe rendabel die websites zijn, weet ik niet, maar ik kan een gokje doen, vooral als ik zie dat ze nauwelijks geld besteden aan het maken van eigen nieuws, maar allemaal dezelfde persberichten plaatsen.

Ze hebben één groot voordeel: er staat geen reclame op. Tenminste, niet bij mij, want ik behoor tot de snel groeiende groep die een Ad-Blocker gebruikt. Die stopt al die hinderlijke reclame.

Nieuwswebsites hebben nauwelijks bereik

Wat voor bereik heeft zo’n nieuwssite nou? Zoals gezegd, ik heb zelf lange tijd het Harener Weekblad gemaakt, met de bijbehorende website, ook voor NDC mediagroep. Ik was er trots op dat die website goed werd bezocht en was er dag en nacht mee bezig.

Maar wat is goed? 1200 bezoekers per dag. Zet dat af tegen het bereik van de papieren versie van diezelfde krant met een oplage van 28.000 stuks. De oplage van de Gezinsbode is 120.000 stuks, maar toch trok de website van de Gezinsbode slechts enkele duizenden bezoekers per dag. Van papieren kranten weten we bovendien, dat ze gemiddeld door 2 tot 3 personen worden gelezen. Ook in de huizen met de NEE/NEE-stickers leest nog de helft zo’n krant. Het bereik van papieren kranten is dus oververgelijkbaar veel groter dan die nieuwswebsites.

Hoeveel omzet had NDC nu uit zo’n website? Ik kan het u verraden, want een stagiaire heeft het onderzocht en gepubliceerd: 200 euro per maand. Omzet. Dus trek daar de ICT-kosten van af, en het loon van de redacteur die er dagelijks zo’n tien berichten met foto voor schrijft en plaatst, en u hebt het rekensommetje in beeld.

 

Er is in Nederland één nieuwswebsite die rendabel is. Hoe? De grote landelijke nieuwssite Nu.nl is er tegenwoordig trots op dat zij 5% van haar nieuws zelf maakt. Met andere woorden: de rest is gejat. Omdat zelf nieuws maken te duur is. Goedkoop landelijk nieuws op de best gelezen website van het land, is dat dan rendabel? Niet heel erg. De universitair geschoolde redacteuren verdienen slechts het minimumloon. Betaal daar je studiebeurs maar eens van af….

Landelijk zijn er verder een aantal vernieuwende initiatieven zoals ‘De Correspondent.’ Die worden omschreven als ‘hoopgevend, ‘ waarmee bedoeld wordt dat ze nog steeds verlies maken en journalisten niet fatsoenlijk kunnen betalen.

Als de meest populaire landelijke nieuwswebsite zo moet werken, hoe kan een lokale nieuwswebsite ooit rendabel worden? Door vrijwilligerswerk, of door geld te verdienen aan een papieren krant.

 

En dan ja, die Ad-Blockers. Inmiddels heeft 15% van de Nederlanders zo’n handig programma, en dat aantal groeit snel. Ad-Blocker houdt niet alleen die hinderlijke advertenties tegen, maar maakt internetten ook nog eens veel sneller. Dus waarom zou je het niet doen? Op internet is het bereik van advertenties precies te meten. Dus iedere Ad-Blocker er bij, is een navenante daling in de advertentie-inkomsten van websites. Dat er al websites zijn die hun klanten smeken om geen Ad-Blocker te gebruiken, is veelzeggend.

Apple gaat de Ad-Blockers nu standaard in haar producten inbouwen. Daarmee gaat niet alleen Nu.nl en andere nieuwswebsites failliet, maar lijkt zelfs het einde van het Google-imperium aangebroken.

Waarom gaan nieuwsredacties eigenlijk door met al die websites, terwijl ze alleen maar geld kosten? “Omdat over tien jaar niemand meer een papieren krant leest,” is het veel gehoorde antwoord. En dat zal kloppen, met de dalende oplage cijfers van tegenwoordig. Maar we zien nu al dat die lezers niet naar digitale media verhuizen, ze lezen gewoon nauwelijks meer nieuws.

Ook televisie en radio lijden onder bezuinigingen

Natuurlijk, er zijn nog andere lokale nieuwsmedia dan de krant. Televisie en Radio. Hoe is het daar dan mee gesteld in Groningen? Ten eerste zijn ze relatief duur. Televisie maken is een tijdrovend proces dat korte filmpjes oplevert, maar het resultaat is toegankelijk en bereikt daardoor gemakkelijk veel mensen.

OOG

“Bezuinigingen Rijk bedreigen lokale omroep OOG.” Zomaar een nieuwskop uit 2011. Inmiddels is het 2015 en de bezuinigingen hebben flink huisgehouden bij OOG. Naar verluid lopen er regelmatig redacteuren te tieren dat het zo niet meer langer kan, omdat ze dag en nacht aan het werk zijn. Er zijn zoveel ontslagen gevallen, dat niet alleen de hele achtergrondredactie is verdwenen, maar ook een belangrijk deel van de nieuwsredactie.

Met slechts enkele mensen op minimumloon en veel kunst en vliegwerk wordt geprobeerd om de dagelijkse nieuwsuitzendingen in de lucht te houden. Ecco van Oosterhout – in mijn opinie één van Groningens beste journalisten – werkt er bijvoorbeeld in een gesubsidieerde zgn. ‘seniorenbaan.’ Ooit maakte hij het radioprogramma OOG Forum, een prachtig achtergrondprogramma dat inmiddels is wegbezuinigd. Tegenwoordig stort Ecco zich noodgedwongen vooral op het maken van korte nieuwsitems.

In 2015 is er 50.000 euro direct bezuinigd op het budget van 5 ton. Daarnaast loopt de omroep nog inkomsten uit ‘gemeenteboodschappen’ en reclame mis, en moet het in het totaal met zo’n 100.000 euro doen. En dat is alleen nog maar de teruggang over één jaar. Vroeger maakten redacteuren van OOG TV drie tot vier items per week. Nu doen ze dat soms in een dag.

Regionale Media

Behalve de lokale media zijn er natuurlijk ook regionale media. Dat medialandschap is overzichtelijk. Eén krant, één omroep.

Op krantengebied hebben we monopolist Dagblad van het Noorden van NDC mediagroep. U weet wel, die krant die iedere keer bijna failliet gaat. Bijna niemand houdt echt van die krant, maar ooit had hij toch 160.000 abonnee’s. Maar het gaat hard: vorig jaar daalde het aantal abonnee’s weer met 5.4% en zit nu onder de 100.000. Landelijk dalen de oplagecijfers van kranten zo’n 4,9% per jaar. Rekent u maar uit hoelang de krant nog bestaat….

Daarnaast hebben we nog ‘de staatsomroep’  RTV Noord. Mooie zender, maar ook die moet jaar op jaar inleveren. Per 1 januari 2017 moet de omroep opnieuw 11% van haar budget inleveren, 1,1 miljoen. Dat zal weer worden opgevangen door ‘efficiënter te werken.’ Ik ken inderdaad al de nodige journalisten die de omroep hebben verlaten omdat ze er de werkdruk niet meer aankonden.

Daarnaast lopen ook de kijkcijfers van regionale omroepen snel terug. RTV Noord richt zich vooral op het platteland (Stadjers kijken naar OOG TV) en heeft als best bekeken regionale zender een bereik van 26, 7 procent, maar hoelang nog?

Paniek onder de politici

10931459_947487818596660_1241190961752236056_n

Nu begrijpt u waarom de politici in Groningen in paniek zijn. Hebt u ze onlangs gezien, tijdens die grote demonstratie voor persvrijheid? “Je Suis Charlie!”

Maar waarom die leuzen in het Frans? De democratie is hier in Groningen! Zonder vrije en gezonde pers immers geen democratie. Hoe moet de burger immers bepalen wat hij stemt, als hij niet meer weet wie de politici in zijn gemeente zijn, wat het beleid is, wat er goed gaat, wat fout? Vooral nu gemeenten er zoveel belangrijke taken bij krijgen door de decentralisaties? Participatiemaatschappij?

Groningen is een arme stad. Eén op de vijf kinderen groeit er op in armoede. Lang niet iedereen kan zich een krantenabonnement van 312 euro per jaar veroorloven. Mogen alleen rijken meedoen in de democratie?

Ja, voor Charlie uit Frankrijk komt men massaal in beweging. Maar komen mensen ook in actie voor onze eigen Hans Berens? Of die andere Groninger journalisten? Waar blijft de politiek nu de geschreven journalistiek in Groningen op sterven ligt?  Of is het wel lekker gemakkelijk als niemand je meer op de vingers kijkt als je een fout maakt? Kijkt men uit naar de tijd dat alle Groninger journalisten theezakjes zitten te vouwen?

Het verdienmodel van de vrije pers lijkt haar levenseinde te benaderen. De adverteerders gaan naar grote internationale internetmonopolisten als Google en Facebook, waartegen kranten het afleggen. Of ze mikken alleen nog op ‘free publicity.’ De vrije pers stort in. En daarmee ook de democratie.

U hebt het niet gelezen? Dat afscheidsinterview met Hans Berens? Veelzeggend, maar vreemd is het niet: waar zou u dat nog moeten lezen?

ggb-Je-Suis-Charlie-Groningen-Foto-Marco-in-t-Veldt-21-895x671

ps. Dit verhaal is een persoonlijke analyse van de huidige stand van zaken in de Groninger Pers. Ik vind het tijd dat de Groninger journalistiek openheid van zaken geeft, en in discussie gaat met burgers en politiek. Zijn er ook oplossingen? Tot nu toe is er al decennia gezocht naar een nieuw verdienmodel. Tevergeefs. Is het dan allemaal hopeloos? Natuurlijk niet, maar er moet wel iets gebeuren. Meer daarover in een volgend blog.

De stille doodstrijd van de Noordelijke journalistiek. “Je suis Hans Berens”

04 Friday Sep 2015

Posted by Marco in 't Veldt in journalistiek

≈ 2 Comments

Onlangs kwam ik digitaal een oude bekende van me tegen: Alex Hazelaar. Ooit was hij hoofdredacteur van onze eigen stadszender OOG. Vervolgens vertrok hij naar Almelo, waar hij eenzelfde baan had. Nu kwam ik hem tegen op de landelijke website JOOP, waar Alex een blog had. Promotie? Nee…

05-re-integratie-heading_Normal
Het bleek me dat Alex al geruime tijd werkeloos was. Na 20 jaar trouwe dienst, was hij in 2011 ontslagen bij de zoveelste mediabezuiniging. Nu hield hij op JOOP een blog bij over zijn belevenissen als hoogopgeleide werkzoekende 50-plusser. De sociale dienst van Almelo had bedacht dat Alex maar eens iets nuttig voor zijn uitkering moest doen. ‘Re-integratie in het arbeidsproces.’ Dus zat hij nu tussen de laaggeschoolden theezakjes te vouwen, en schreef daarover. De werknemers van de sociale werkplaats, – die het werk ooit deden- waren naar de bijstand gestuurd.

Afscheid van Hans Berends van de Groninger Gezinsbode

11221781_1070218669656907_1689220027276261487_n

Hebt u onlangs dat afscheidsinterview met Hans Berens gelezen? Nee? U kent hem vast wel, de politiek verslaggever van de Groninger Gezinsbode. Hij hield er na enkele decennia mee op. Dat was niet zijn eigen keus, maar die van zijn werkgever. Die koos voor ‘Een Nieuwe Redactionele Verbeterde Koers’ voor het ooit zo populaire huis-aan-huis-blad uit de stad. Met ‘nog meer aandacht voor de adverteerder’ en ‘De Mens Achter het Nieuws.”

Opeens was Hans geen verslaggever meer, maar zelf mens achter het nieuws. Op je negenenvijftigste ontslagen wordt. Recht op drie en een half jaar WW. En wat dan? De theezakjes?

Aan Hans zal het niet hebben gelegen. Zijn nieuws en commentaren vielen wekelijks bij minstens 120.000 huishoudens op de deurmat. Volgens mij was Hans daarmee de meestgelezen politiek commentator van de stad. Hij speelde een belangrijke rol in belangrijke discussies, zoals rond de tram.

Waarom wordt zo’n verslaggever de laan uit gestuurd? Omdat hij niet meer gelezen wordt? Nee, want het laatste commentaar van Hans was nog anderhalf maand na zijn vertrek, het best gelezen artikel op de website van de Groninger Gezinsbode. Kennelijk vinden de lezers Hans’ commentaren toch heel wat interessanter dan ‘De Mens Achter Het Nieuws.’

Nee, de aanleiding was dat NDC mediagroep – de uitgever van de Gezinsbode en het Dagblad van het Noorden – al jaren in slecht weer verkeerd. De oplagecijfers van de dagbladen hollen achteruit en de advertentie-inkomsten navenant. En daar schijn je iets aan te kunnen doen als je je best gelezen commentator ontslaat. Het bedrijf had zelfs serieuze plannen om álle weekbladredacteuren te ontslaan, maar daar stak de vakbond een stokje voor.  Er blijven nu tot de volgende reorganisatie nog enkele redacteuren in vaste dienst.  NDC reorganiseert bijna jaarlijks.

Beunhaas

0da472b0-8893-012b-8169-f4fc03ba4f7b

Zelf heb ik acht jaar lang het Harener Weekblad gemaakt, vergelijkbaar met de Gezinsbode. Ik deed dat met hart en ziel. De krant was in Haren bijvoorbeeld het hart van belangrijke discussies rond de bouw van een nieuw gemeentehuis, de herindeling, uitbreiding in Haren-Noord, en noem maar op. Verhalen die bijvoorbeeld leidden tot een ‘parlementaire enquête’ door de gemeenteraad, omdat ze gesjoemel door de wethouders onthulden. Gebeurde er iets in het dorp, en het Harener Weekblad schreef er niet over, dan werd daar schande over gesproken. Men eiste dat de krant er over schreef. Eiste.

“Wat?!!” zei mijn voorganger Hein Bekenkamp, toen ik hem bij mijn begin geleden, vertelde in hoeveel uur in het Harener Weekblad moest maken, en voor welk salaris. “Dat kun je niet doen! Dan ben je een beunhaas!” Acht jaar later is de beunhaas ontslagen, wegens te duur. Het Harener Weekblad is van zes pagina’s eigen verhalen en foto’s gereduceerd tot twee pagina’s persberichten in een Harense editie van de Groninger gezinsbode.

Wat zegt u? Zonder redacteuren kun je geen kranten maken? Dat klopt. Daarom werkt NDC nu met een nieuw soort journalisten. Eentje daarvan staat bijvoorbeeld in een bakkerswinkel achter de toonbank, en een andere is ‘witte schoonmaakster.’

Ik verzin het niet, het is echt zo. Daarmee verdienen deze journalisten net genoeg geld om in hun ‘vrije tijd’ een krant te maken. Ze maken zelf geen verhalen meer, maar plaatsen alleen nog aangeleverde persberichten, van gemeenten en bedrijven die ‘mikken op free publicity.’ Ooit was de Groninger Gezinsbode een geroemde en gevreesde krant die driemaal per week verscheen en vol primeurs stond. Nu is het een advertentieblaadje dat éé maal per week verschijnt met enkel persberichten.

Nieuwe websites met nieuws

Toch jammer, dat u dat interview met Hans Berens niet hebt gelezen. Dan had u dit allemaal al geweten. Dan had u geweten hoe het er in Groningen voor staat met de waakhond der democratie. Natuurlijk zijn er meer waakhonden, maar De Groninger Gezinsbode heeft binnen de stad natuurlijk wel het hoogste bereik, doordat die gratis verspreid wordt, en Hans hield wel van een beetje ‘bijten.’

Voor wie niet tot het selecte elitaire clubje mensen behoort dat nog betaalt voor zijn nieuws, en toch bij wil blijven, zijn er inmiddels talloze gratis nieuwswebsites. Neem bijvoorbeeld De Groninger Krant van Mike Tomale.

“Journalistiek wordt een hobby,” verzucht Tomale, als ik hem spreek. Al jaren probeert Mike een rendabele nieuwswebsite op te zetten. Aan zijn inzet en plannen zal het niet leggen. Mike werkt zo’n 60, 70 uur per week, en krijgt daarbij inmiddels hulp van zo’n tien vrijwilligers, waarvoor hij zelfs een opleidingen organiseert. Maar verdienen? Ho maar!

Dan zijn er nog websites zoals de Groninger Internet Courant, Dichtbij Groningen (van De Telegraaf), en Focus Groningen. Hoe rendabel die websites zijn, weet ik niet, maar ik kan een gokje doen, vooral als ik zie dat ze nauwelijks geld besteden aan het maken van eigen nieuws, maar allemaal dezelfde persberichten plaatsen.

Ze hebben één groot voordeel: er staat geen reclame op. Tenminste, niet bij mij, want ik behoor tot de snel groeiende groep die een Ad-Blocker gebruikt. Die stopt al die hinderlijke reclame.

Nieuwswebsites hebben nauwelijks bereik

Wat voor bereik heeft zo’n nieuwssite nou? Zoals gezegd, ik heb zelf lange tijd het Harener Weekblad gemaakt, met de bijbehorende website, ook voor NDC mediagroep. Ik was er trots op dat die website goed werd bezocht en was er dag en nacht mee bezig.

Maar wat is goed? 1200 bezoekers per dag. Zet dat af tegen het bereik van de papieren versie van diezelfde krant met een oplage van 28.000 stuks. De oplage van de Gezinsbode is 120.000 stuks, maar toch trok de website van de Gezinsbode slechts enkele duizenden bezoekers per dag. Van papieren kranten weten we bovendien, dat ze gemiddeld door 2 tot 3 personen worden gelezen. Ook in de huizen met de NEE/NEE-stickers leest nog de helft zo’n krant. Het bereik van papierenkranten is dus oververgelijkbaar veel groter dan die nieuwswebsites.

Hoeveel omzet had NDC nu uit die websites? Ik kan het u verraden, want een stagiaire heeft het onderzocht en gepubliceerd: 200 euro per maand. Omzet. Dus trek daar de ICT-kosten van van af, en het loon van de redacteur die er dagelijks zo’n tien berichten met foto voor schrijft en plaatst, en u hebt het rekensommetje in beeld.

nunl

Er is in Nederland één nieuwswebsite die rendabel is. Hoe? De grote landelijke nieuwssite Nu.nl is er tegenwoordig trots op dat zij 5% van haar nieuws zelf maakt. Met andere woorden: de rest is gejat. Omdat zelf nieuws maken te duur is. Goedkoop landelijk nieuws op de best gelezen website van het land, is dat dan rendabel? Niet heel erg. De redacteuren verdienen slechts het minimumloon. Betaal daar je studiebeurs maar eens van af….

Landelijk zijn er verder een aantal vernieuwende initiatieven zoals ‘De Correspondent’ Die worden omschreven als ‘hoopgevend, ‘ waarmee bedoeld wordt dat ze nog steeds verlies maken en journalisten niet fatsoenlijk kunnen betalen.

Als de meest populaire landelijke nieuwswebsite zo moet werken, hoe kan een lokale nieuwswebsite ooit rendabel worden? Door vrijwilligerswerk, of door geld te verdienen aan een papieren krant.

adblocker

En dan ja, die Ad-Blockers. Inmiddels heeft 15% van de Nederlanders zo’n handig programma, en dat aantal groeit snel. Ad-Blcoker houdt niet alleen die hinderlijke advertenties tegen, maar maakt internetten ook nog eens veel sneller. Dus waarom zou je het niet doen? Op internet is het bereik van advertenties precies te meten. Dus iedere Ad-Blocker er bij, is een navenante daling in de advertentie-inkomsten van websites. Dat er al websites zijn die hun klanten smeken om geen Ad-Blocker te gebruiken, is veelzeggend.

Apple gaat de Ad-Blockers nu standaard in haar producten inbouwen. Daarmee gaat niet alleen Nu.nl en andere nieuwswebsites failliet, maar lijkt zelfs het einde van het Google-imperium aangebroken.

Waarom gaan nieuwsredacties eigenlijk door met al die websites, terwijl ze alleen maar geld kosten? “Omdat over tien jaar niemand meer een papieren krant leest,” is het veel gehoorde antwoord. En dat zal kloppen, met de dalende oplage cijfers van tegenwoordig. Maar we zien nu al dat die lezers niet naar digitale media verhuizen, ze lezen gewoon nauwelijks meer nieuws.

Ook televisie en radio lijden onder bezuinigingen

Natuurlijk, er zijn nog andere lokale nieuwsmedia dan de krant. Televisie en Radio. Hoe is het daar dan mee gesteld in Groningen? Ten eerste zijn ze relatief duur. Vooral is televisie maken is een tijdrovend proces dat korte filmpjes oplevert, maar het resultaat is toegankelijk en bereikt daardoor gemakkelijk veel mensen.

OOG

“Bezuinigingen Rijk bedreigen lokale omroep OOG.” Zomaar een nieuwskop uit 2011. Inmiddels is het 2015 en de bezuinigingen hebben flink huisgehouden bij OOG. Naar verluid lopen er regelmatig redacteuren te tieren dat het zo niet meer langer kan, omdat ze dag en nacht aan het werk zijn. Er zijn zoveel ontslagen gevallen, dat niet alleen de hele achtergrondredactie is verdwenen, maar ook een belangrijk deel van de nieuwsredactie.

Met slechts enkele mensen op minimumloon en veel kunst en vliegwerk wordt geprobeerd om de dagelijkse nieuwsuitzendingen in de lucht te houden. Ecco van Oosterhout – in mijn opinie één van Groningens beste journalisten – werkt er bijvoorbeeld in een gesubsidieerde zgn. ‘seniorenbaan.’ Ooit maakte hij het radioprogramma OOG Forum, een prachtig achtergrondprogramma dat inmiddels is wegbezuinigd. Tegenwoordig stort Ecco zich noodgedwongen vooral op het maken van korte nieuwsitems.

Regionale Media

Behalve de lokale media zijn er natuurlijk ook regionale media. Dat medialandschap is overzichtelijk. Eén krant, één omroep.

Op krantengebied hebben we monopolist Dagblad van het Noorden van NDC mediagroep. U weet wel, die krant die iedere keer bijna failliet gaat. Bijna niemand houdt echt van die krant, maar ooit had hij toch 160.000 abonnee’s. Maar het gaat hard: vorig jaar daalde het aantal abonnee’s weer met 5.4% en zit nu onder de 100.000. Landelijk dalen de oplagecijfers van kranten zo’n 4,9% per jaar. Rekent u maar uit hoelang de krant nog bestaat….

Daarnaast hebben we nog ‘de staatsomroep’  RTV Noord. Mooie zender, maar ook die moet jaar op jaar inleveren. Per 1 januari 2017 moet de omroep opnieuw 11% van haar budget inleveren, 1,1 miljoen. Dat zal weer worden opgevangen door ‘efficiënter te werken.’ Ik ken inderdaad al de nodige journalisten die de omroep hebben verlaten omdat ze er de werkdruk niet meer aankonden.

Paniek onder de politici

10931459_947487818596660_1241190961752236056_n

Nu begrijpt u waarom de politici in Groningen in paniek zijn. Hebt u ze onlangs gezien, tijdens die grote demonstratie voor persvrijheid? “Je Suis Charlie!”

Maar waarom die leuzen in het Frans? De democratie is hier in Groningen! Zonder vrije en gezonde pers immers geen democratie. Hoe moet de burger immers bepalen wat hij stemt, als hij niet meer weet wie de politici in zijn gemeente zijn, wat het beleid is, wat er goed gaat, wat fout? Vooral nu gemeenten er zoveel belangrijke taken bij krijgen door de decentralisaties? Participatiemaatschappij?

Ja, voor Charlie uit Frankrijk komt men massaal in beweging. Maar komen mensen ook in actie voor onze eigen Hans Berends? Of die andere Groninger journalisten? Waar blijft de politiek nu de geschreven journalistiek in Groningen op sterven ligt?  Of is het wel lekker gemakkelijk als niemand je meer op de vingers kijkt als je een fout maakt? Kijkt men uit naar de tijd dat alle Groninger journalisten theezakjes zitten te vouwen?

Het verdienmodel van de vrije pers lijkt haar leven einde te benaderen. De adverteerders gaat naar grote internationale internetmonopolisten als Google en Facebook, waartegen kranten het afleggen. Of ze mikken alleen nog op ‘free publicity.’ De vrije pers stort in. En daarmee stort de democratie in.

U hebt het niet gelezen? Dat afscheidsinterview met Hans Berens? Veelzeggend, maar vreemd is het niet: waarin zou u dat nog moeten lezen?

ggb-Je-Suis-Charlie-Groningen-Foto-Marco-in-t-Veldt-21-895x671

Recent Posts

  • ‘Een Golf is een Golf is een Golf.’ Wat de overheid kan leren van de autohandel.
  • Boekhandel Boekhuis: sinds 1843. Enige aantekeningen bij de ouderdom van de boekhandel in Bolsward.
  • De Beursvloer. Filmpje over de Haren Tynaarloose Uitdaging
  • Vogelspotters gespot: een observatie bij het Zuidlaardermeer
  • Tegen het cynisme van Jouke van Dijk. Schrijven we mensen boven de 50 jaar echt af?

Archives

  • December 2018
  • January 2018
  • November 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • January 2017
  • November 2016
  • October 2016
  • August 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • November 2013
  • May 2013
  • March 2013
  • February 2013
  • January 2013

Categories

  • Archeologie
  • familiegeschiedenis
  • Fotografie
  • geschiedenis
  • journalistiek
  • maritieme geschiedenis
  • muziek
  • Project X Haren
  • Uncategorized
  • Werk en arbeidsmarkt

Meta

  • Register
  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.com
Advertisements

Create a free website or blog at WordPress.com.

Cancel
Privacy & Cookies: This site uses cookies. By continuing to use this website, you agree to their use.
To find out more, including how to control cookies, see here: Cookie Policy